Dagje Sinterklaas: geven om en aan elkaar.

Begin december 2016 organiseerden we voor het eerst Dagje Sinterklaas in Enschede. Het idee: kindjes geven iets van hen zelf aan een ander kindje, om zich zo een Dagje Sinterklaas te voelen. En bovendien: zo maken ze iemand blij voor wie het vieren van Sinterklaas niet zo vanzelfsprekend is. Hieronder lees je over dit geweldige weekend, waarin we duizenden kindjes blij hebben kunnen maken.

Er was eens…

… een zwartepietendiscussie. Niet alleen dit jaar, maar ook daarvoor al. Bijvoorbeeld toen Sinterklaas in 2015 aankwam in Meppel. Voor Marketing Drenthe was dat aanleiding om de aandacht te verleggen naar de ware aard van het Sinterklaasfeest: ‘Geven om en aan elkaar’. Dagje Sinterklaas was geboren. De eerste editie ervan leverde provinciebreed ongeveer achtduizend cadeautjes op. Rond die tijd hebben we ook al een poging gedaan om het initiatief in Enschede van de grond te krijgen, maar we startten de voorbereiding te laat op.

Sint in de zomer

Dit jaar was dat een ander verhaal. Op een avond zaten we in onze tent op de camping en hadden we het opeens over Dagje Sinterklaas. Ik stuurde er een app over naar de directrice van onze basisschool en ze reageerde enthousiast. We moesten maar eens langskomen. Het zaadje voor Dagje Sinterklaas 053 was geplant! En met succes: want vlak na de zomer was Het Zeggelt de eerste school die besloot mee te doen met zo’n 500 leerlingen. Op dat moment was Dagje Sinterklaas voor ons eigenlijk al geslaagd, en tegelijkertijd kriebelde het enorm: hoeveel kinderen zouden we een Dagje Sinterklaas kunnen laten ervaren?

Duizelingwekkend

We besloten meteen maar de proef op de som te nemen en benaderden de wethouder van onderwijs met ons idee. Hij was enthousiast en wilde de schoolbesturen graag over ons initiatief vertellen en zorgde dat we de hulp van enkele ambtenaren konden inroepen, waaronder dat van de coördinatoren talentontwikkeling. Zij hebben rechtstreeks contact met alle basisscholen. Ook kregen we wat data over de aantallen kinderen waar het om zou gaan. In totaal gaan er in Enschede bijna 14.000 kinderen naar de basisschool en — schrik niet — bijna 3.000 van die kinderen groeien op in relatieve armoede (op 120% van het sociaal minimum). Dáár was opeens onze doelstelling: 3.000 cadeautjes zouden we moeten inzamelen!

Hulp gevraagd

En toen ging het los. We hadden een idee, support en contacten. Alleen te weinig handjes, nog geen locatie, geen communicatiemiddelen en geen budget. We waren dan ook dolblij toen Raakkracht aangaf ons wel te willen helpen. In hun kielzog trokken ze al snel een fotograaf, een vormgever, een webdesigner en een drukker mee — nog los van hun eigen tijd, mankracht en energie. Via het Ondernemersloket raakten we bovendien in gesprek met de Performance Factory, waar al snel bleek dat we bij hen goed terecht zouden kunnen. En via Stadsdeel Noord konden we tenslotte een aanvraag doen voor een deel van het ‘Jij Maakt De Buurt’-budget. Die aanvraag werd voor een groot deel toegekend! :-)

Hulp geboden

Daar bleef het niet bij. Want ondanks het budget dat we toegekend hadden gekregen (4.000 euro) bleef onze ambitie om Dagje Sinterklaas met minimale middelen te organiseren, in de sfeer van ‘geven om en aan elkaar’. Dat lukte voor een groot deel. Verschillende leveranciers hielpen ons tegen kostprijs en soms helemaal voor niets. Van marktkramen tot heaters. Van afvalcontainers tot pallets. Van broodjes tot t-shirts. Tot een echte Sinterklaas aan toe: hij belde ons omdat hij wel cadeaus en waardebonnen wilde verspreiden bij minima-gezinnen die hij aandeed, en besloot vervolgens twee keer een paar uur langs te komen, samen met vier Pieten.

Drieduizend

Daarmee stond de organisatie ter plekke wel, maar hadden we nog niet drieduizend kinderen die cadeaus zouden komen brengen, laat staan ook drieduizend die iets zouden komen uitkiezen. Die eerste groep lukte nog het beste, zeker toen we de scholen nog eens stuk voor stuk benaderden. Uiteindelijk stokte de teller bij zo’n twintig scholen, goed voor rond de vierduizend leerlingen! Al die scholen voorzagen we van posters, cadeaustickers, flyers en instructies voor de juffen en meesters — zodat het inpakken van de cadeaus in de klas plaats kon vinden.

De groep kinderen die iets zou mogen komen uitkiezen was lastiger te bereiken. Er bestaat namelijk niet één database waarin al die kinderen staan, en als dat al zo was zouden wij er niet bij mogen. Daarom hielp het ons enorm dat we via Stichting Leergeld een mailing uit konden doen naar hun achterban. Daarnaast hadden we duizenden waardebonnen verspreid via de publieksbalies en de Power centra in de stadsdelen, via de wijkcoaches en via het Leger des Heils. Het idee van die bonnen was dat we zicht konden houden op hoeveel er verspreid waren (en hoeveel er dus ingewisseld zouden worden), maar toen bleek dat mensen ze niet kwamen halen hebben we dat idee wat losgelaten en hebben we breeduit iedereen uitgenodigd vooral langs te komen.

Vertrouwen

Ja, het hád kunnen zijn dat we te weinig cadeaus hadden, of juist veel te veel. En ja, mensen konden frauderen door bonnen te kopiëren, of door vaker langs te komen of meer cadeautjes op te halen dan de bedoeling was. En daar hádden we iets op kunnen verzinnen. Maar dat deden we niet. We hebben niemand gecontroleerd, we hebben niet om legitimatie gevraagd, we hebben geen mensen afgestreept, we hebben geen nummer van ze gemaakt. Sterker nog, ik heb meermaals opgemerkt: “Als iemand zeven keer terugkomt om een cadeautje te halen, dan heeft diegene het kennelijk nodig. Ik kan niet aan zijn of haar neus zien wat diegene nodig heeft; dat weet die persoon zelf het beste.” Erg ongemakkelijk voor sommigen, die niet konden begrijpen dat ze gewoon welkom waren en vertrouwd werden.

Dagje Sinterklaas

Vóórdat we cadeautjes konden verspreiden moesten we ze alleen eerst nog inzamelen. Tegen de vierduizend verwachtten we, maar hoeveel ruimte die zouden vragen? De hal die ons ter beschikking zou voldoende groot moeten zijn, maar hoe gingen we zorgen dat niet alle cadeaus op hetzelfde moment gebracht zouden worden, en hoe konden we ze zo sorteren dat we er de opvolgende dagen mee uit de voeten zouden kunnen?

Gelukkig hadden de scholen al het nodige voorwerk gedaan: kinderen hadden cadeaus meegebracht naar de klas, om ze daar met de leerkracht in te pakken, zodat er direct een passende cadeausticker op kwam (iets voor een jongen/meisje, en van welke leeftijd). Sommige scholen hadden zelfs de ingezamelde cadeaus alvast gesorteerd.

Dat betekende niet dat we achterover konden leunen, want op vrijdag 2 december tegen half tien verscheen de eerste school — met ál haar leerlingen! Een lange optocht Sinterklaasjes, die iets van henzelf kwamen geven. De vrijwilligers die de pakketjes in ontvangst namen en sorteerden konden meteen flink aan de bak, en al snel hadden we extra krachten nodig aan de inpaktafel (en heel veel meer rollen inpakpapier), omdat niet alle presentjes even goed ingepakt bleken te zijn. Ook waren de cadeaustickers niet altijd even duidelijk ingevuld.

Desondanks kwamen we goed op stoom. Cadeaus werden gebracht, aan een eerste tafel in grote dozen gesorteerd op geslacht en leeftijd, daarachter werden beschadigde pakjes opnieuw ingepakt en verderop in de hal werden de gesorteerde pakjes uitgestald op marktkramen en meteen ook geteld. Op het hoogtepunt deden we dat met zo’n twintig vrijwilligers, waarbij we dankbaar gebruik maakten van de ‘handjes’ van een groep ROC-scholieren. Op een gegevens moment hielpen ook Sinterklaas, zijn Pieten en de wethouder mee met het inzamelen en sorteren van de cadeaus.

Het resultaat ontvouwde zich aan het begin van de middag, toen bleek dat we méér dan vierduizend cadeaus hadden ingezameld. Waar het ons werkelijk om ging — het ‘geven om en aan elkaar’ — bleek ook overgekomen te zijn, toen we van kinderen en ouders hoorden waarom ze het belangrijk vonden om mee te doen en welke gesprekken ze daar thuis over hadden gevoerd. De pers smulde er ook van, en maakte deze mooie producties:

Cadeautjespakhuis

De vrijdag was een openbaar festijn met pers en ‘pottenkijkers’, en de zaterdag en zondag hadden een meer besloten karakter. We gingen ervan uit dat sommige mensen wat schaamte zouden kennen voor het langskomen en het uitzoeken van door anderen ingebrachte cadeautjes. Die schroom bleek er ook te zijn, aanvankelijk, maar eenmaal grasduinend in de cadeaus was die terughoudendheid snel verdwenen en wilden enkele kinderen graag op de foto met Sinterklaas en zagen we dat mensen op Facebook melding maakten van hun bezoek.

De eerste kindjes die kwamen waren zó blij met hun cadeautjes. Hun oogjes straalden bij het zien van alle cadeautjes. Het uitzoeken bleek vaak wel lastiger. Er waren kinderen die meteen wisten wat ze wilden hebben. Dan waren het soms de ouders die hen in verwarring brachten door te vragen: “Weet je zeker dat je dat cadeautje wilt?” Sommige kinderen waren sterk genoeg om dat te weerstaan. Anderen gingen dan toch opnieuw op zoek.

En we zagen nogal wat ‘verhalen’ langskomen. Eentje ervan, opgetekend door ‘Hoofdpiet’ Judith:

“Er kwam een meneer nog koud van de fietstocht vertellen dat hij ons hartelijk dankte voor het aanbod om cadeautjes te komen halen. Hij had het niet meer nodig. Hij vertelde: “Sinds een maand heb ik een baan! Nadat ik vier jaar in de bijstand heb gezeten, ik ben alleenstaande vader van vier dochters, en nu heb ik een baan. Daardoor zijn veel van de financiële zorgen verdwenen. Ik gun het graag andere kinderen die het minder goed hebben dan wij.” (Nog steeds krijg ik er tranen van in mijn ogen.) Nadat ik hem feliciteerde vroeg ik ook of hij nog gebruik maakte van Stichting Leergeld. Daarop was zijn antwoord dat hij hoopte dat ze nog wel een aantal dingen voor hem zouden betalen. In ieder geval deze maand. “Het is echt super nieuws dat u een baan hebt. U en uw dochters hebben het cadeautje meer dan verdiend. Hoe fijn is het om nu een extra cadeautje mee te kunnen geven. De kinderen zouden het cadeautje graag aan ze gegeven hebben.” Vervolgens zocht hij toch een cadeautje voor elke dochter en ging weer op de fiets naar huis.”

Alle cadeautjes waren natuurlijk ingepakt. Dat was niet voor iedereen even makkelijk. Al waren het wel vaak de ouders die dat het lastigst vonden. Zij waren ook vaak degenen die het pakpapier open trokken. Heel af en toe resulteerde het kiezen van een ingepakt cadeautje ook in droevige gezichten. Bijvoorbeeld toen een meisje met maat 32 rolschaatsen had gekozen van maat 28. Of een keer dat het cadeautje toch niet helemaal compleet was. Beide kindjes mochten gewoon een nieuw cadeautje uitkiezen.

Met goed voelen kwamen ouders soms ook heel ver. Een moeder wilde héél graag een pop voor haar dochter. Samen met een vrijwilliger heeft ze er een hele poos naar gezocht. Uiteindelijk leek het er op dat ze er eentje gevonden had. Buiten in de auto hebben ze het cadeautje uitgepakt. Daarna kwam de moeder nog weer terug. Ze was zó gelukkig met de fantastisch mooie pop die in het cadeautje zat. Ze wilde nog heel graag even de mevrouw bedanken die haar had geholpen. :-)

Zo had iedere bezoeker op zaterdag en zondag wel een bijzonder verhaal. Soms echt uitgesproken en zichtbaar, en soms ook helemaal niet. Sommige kinderen waren wel erg zomers gekleed voor een koud weekend als deze en niet allemaal zagen ze er even gezond uit. Desondanks kwamen er ook kinderen langs waaraan je echt niet kunt zien of ze cadeautjes nodig hadden. Zoals gezegd: we hebben niets gevraagd, ieder mocht dat voor zichzelf bepalen.

Sterker nog: er kwamen kindjes iets halen die we een dag eerder nog iets hadden zien brengen. En hoe weinig je ook hebt: iedereen kan geven, zo blijkt uit de volgende anekdote van Judith:

“Er kwam een jongen van een jaar of negen. Hij vroeg hoe de cadeautjes hier terecht waren gekomen. Daarop vertelde ik dat andere kinderen een cadeautje hadden uitgezocht uit hun eigen speelgoed. Iets waar ze niet meer mee speelden, maar wat nog wel goed was. Daarop zei de jongen: “Maar mam, dan kan ik volgend jaar ook wel een cadeautje geven. Ik heb ook wel speelgoed waar ik niet meer mee speel. Niet mijn Spiderman, want daar speel ik nog mee. Maar ander speelgoed.””

Omdat we niet wisten hoeveel mensen we konden verwachten, en omdat de verdeling van de cadeaus wat scheef was (we hadden véél meer cadeaus voor jongere kinderen dan voor oudere), hebben we op zaterdag netjes één cadeau per kindje uitgedeeld. Toen in de loop van de zaterdag bleek dat we dan behoorlijk wat cadeaus zouden overhouden hebben we dat wat meer losgelaten. Sommige kinderen zijn dan ook meer dan één keer geweest, en anderen kregen twee of meer cadeautjes mee.

Om op zondag wat meer mensen te bereiken hebben we op zaterdagavond een oproep op Facebook geplaatst. Toen bleek nog eens duidelijk hoeveel mensen ons initiatief had gevonden en er ambassadeur voor was: de oproep werd binnen 24 uur meer dan driehonderd keer gedeeld en zo bereikten we meer dan 30.000 mensen in en om Enschede. Wow.

Uiteindelijk leverde onder andere die oproep op dat er meer dan duizend kindjes langs zijn geweest om een cadeautje op te halen, en zo toch een beetje Sinterklaas te vieren. Twee bijzondere verhalen bleven ons nog bij:

“Aan het eind van de zondagmiddag kwamen er twee moeders binnen. Eentje had drie en de andere had vier kinderen. Volgens mij waren ze allebei gescheiden. Samen gingen ze op zoek naar cadeautjes voor hun kinderen. Ze kwamen naar mij toe om te vragen of ze ook cadeautjes mee mochten nemen voor hun buurvrouw. Die kon niet komen, maar wilde wel graag. Natuurlijk kon dat. Ze vertelden dat ze eigenlijk geen Sinterklaas konden vieren. Maar door deze cadeautjes kon het wel, hadden ze toch iets. Ieder van hen kon ik ook nog een zak pepernoten meegeven. Daardoor was Sinterklaas ook echt compleet. Met een uitpuilend klein autootje gingen de dames dolblij weer huiswaarts. En wij hadden nog steeds héél veel cadeautjes over.”

Zondag rond drie uur kwam ook de Weekendschool nog even langs. Alle kinderen mochten allemaal twee cadeautjes uitzoeken. Ze wisten vooraf niet dat ze dit kregen en ook hun ouders die op hen zaten te wachten hadden dit niet verwacht. Zij waren verbaasd en blij. Elk kind kon ook nog een zak pepernoten mee naar huis nemen. Dit was vooral voor de tweeling natuurlijk een groot feest.

Het feest voorbij

“Don’t cry because it’s over, smile because it happened,” deelden we aan het eind van de zondagmiddag op Facebook. In no-time was het feestdecor weer afgebroken, en konden we ons tegoed doen aan een afsluitend etentje. In de hoek van de verder lege hal stonden nog een aantal dozen met ongeveer 1.500 cadeautjes erin. Niet voor niets. Want een dag later, de dag van Sinterklaas, haalde Timba’s alle resterende cadeaus op, om die in de volgende dagen allemaal te verspreiden naar kinderen in en om Enschede die ze konden gebruiken. Precies zoals bedoeld was!

En eindelijk… konden we ons een beetje voorbereiden op ons eigen Sinterklaasfeest. :-)

Superhelden

Dik vijftig mensen hielpen ons om een geweldig weekend te organiseren, zoals deze ploeg alleen al op de vrijdag:

Zaterdag en zondag hadden we een super vrijwilliger. Zaterdag was dat een jongedame van negen jaar die graag wilde helpen. Ze vond het zo leuk dat aan het einde van de middag mama wel even de stad in kon en zij gewoon bleef helpen. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld was.

Zondag hadden we een jongeman van zeven die ook graag allerlei hand- en spandiensten verrichtte. Zo maakte hij een grabbelton van kleine cadeautjes en hielp bij hij de deur om de bonnen in te nemen en de kinderen uit te leggen wat de bedoeling was. Hij heeft zelfs het verkeer nog geregeld.

Super dankbaar waren we voor hun hulp, en dat van alle vrijwilligers. Superhelden zijn het.

Een dankjewel is ook op zijn plaats voor: de deelnemende scholen, hun leerlingen en verschillende ouders voor het verzamelen en inbrengen van de cadeautjes. En voor (in willekeurige volgorde): Domijn, Workspace4u, Gemeente Enschede, Jij Maakt De Buurt, ROC van Twente, Auto Munsterhuis, Evenementenvermietung.de, Twentsche Dozencentrale, Boels, Grobben, Slijterij Berendsen, De Pepernotenfabriek, STOET, Appeltjes van Oranje, IJssalon Heinink, Caribbean Breeze, Sinterklaas en zijn Pieten, Stichting Leergeld, Power centra, Leger des Heils, Enschedese Uitdaging, Bounz, Letterconcurrent, Netzodruk, PXLdesign, Studio Worm, Jellien Fotografie, Tessa Wiegerinck, Wout van Oostrom, de lokale media, Leonie Bosklopper, Timba’s en vooral — voor heel veel tijd, energie, hulp en inspiratie: Raakkracht!

EEN DIEPE BUIGING VOOR HEN ALLEMAAL!

Onder de streep

In een aantal maanden hebben we een evenement uit de grond gestampt dat ertoe deed, en dat kinderen heeft laten ervaren hoe het is om om en aan elkaar te geven. Vierduizend kinderen hebben iets gegeven, en verschillende van hun gezinsleden hebben daar iets van meegekregen. Meer dan duizend gezinnen hebben we een Sinterklaasfeest bezorgd dat ze anders niet gehad hadden. En duizenden mensen hebben via social media en via de pers iets van ons initiatief meegekregen.

Ook onder de streep staan tientallen betrokkenen die belangeloos of tegen inkoopprijs ons verder hielpen. En er staat van sommige personen behoorlijk wat van hun tijd. Vooral de mensen van Raakkracht en wijzelf hebben er flink wat uren aan besteed. En we hadden dus een budget, vanuit Jij Maakt De Buurt. 4.000 euro hadden we tot onze beschikking. Nu alle facturen zijn betaald weten we dat we dit event hebben weten te organiseren voor ongeveer 2.350 euro…

Volgend jaar weer?

“Volgend jaar doet onze school echt weer mee!”

“Wow, dit wil ik ook graag organiseren in de stad waar ik ga studeren.”

“Papa, mag ik volgend jaar weer iets weggeven?”

Het lijkt zo vanzelfsprekend om volgend jaar weer Dagje Sinterklaas te organiseren in Enschede (en elders), gezien het succes ervan en het feit dat we nóg wel iets meer om elkaar mogen geven.

Een aantal van de zaken die we dit keer hebben geleerd en die dan aandacht verdienen:

Een eenduidig verhaal over Dagje Sinterklaas, en hoe je dat uitlegt aan de jongste kinderen. Nu gingen scholen daar verschillend mee om, en kwam onze intentie niet overal duidelijk over de bühne.
De spreiding van de cadeaus: we hadden dit keer eigenlijk te weinig voor oudere kinderen. Ingebrachte presentjes waren vooral bedoeld voor jongere kinderen. Wellicht moeten we dus ook ouderen laten inbrengen.
Het bereiken van de ‘doelgroep’: er is nog veel wantrouwen, en niet alle organisaties konden ons even goed helpen of het was hen niet duidelijk wat de bedoeling was. Dat vraagt een tijdiger en duidelijker briefing.
Focus op geven. Wij hadden die wel, maar hij kwam niet altijd goed over. Voor veel mensen lag de nadruk vooral op hoeveel kindjes in Enschede ‘minder’ hebben. Dagje Sinterklaas bevestigde ons in de overtuiging dat iedereen kan geven, en dat dat niet altijd een cadeautje hoeft te zijn.

Het kan bijna niet anders of Dagje Sinterklaas blijft voortbestaan. Misschien wordt het zelfs een nieuwe nationale feestdag. Dat zou geweldig zijn. Het valt of staat alleen met mensen die erom geven. Doe jij dat ook? En wil je helpen er nog vaker een succes van te maken? Van harte welkom, alles staat er klaar voor.